Horyniec-Zdrój

Horyniec-Zdrój leży w północno-wschodniej części województwa podkarpackiego, na samym krańcu Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego. Liczy prawie 3 tysiące mieszkańców i jest coraz bardziej znanym i uznanym uzdrowiskiem. Wyróżnia się wspaniałymi walorami klimatycznymi i przyrodniczymi, a malownicze okolice i unikalne zabytki decydują o wyjątkowości tego miejsca.

Nazwa Horyniec pochodzi od ruskiego słowa hora (góra). Górami tymi były przypuszczalnie wzgórza zaczynającego się tu Roztocza Rawskiego. Najstarsza wzmianka o Horyńcu pojawiła się w 1444 r., kiedy to książę mazowiecki i bełski Władysław darował osadę szlachcicowi Piotrowi Pieczykurowi z Wilcz. Później Horyniec należał kolejno do Lutosławskich, Gorelowskich, Telefusów, Stadnickich, Ponińskich i Karłowskich. Telefusowie zbudowali tu w XVII w. murowany dwór i drewnianą cerkiew. Tradycja głosi, że w XVII w. osada należała przez pewien czas do Sobieskich, a król Jan III bywał tu w swoim zameczku myśliwskim. Źródła potwierdzają, że w 1672 r. w okolicy pobił Tatarów. Od 1717 r. Horyniec należał do Stadnickich, a w końcu XVIII w. po ślubie Zofii Stadnickiej, która owdowiawszy w 1815 roku, powtórnie wyszła za mąż za Aleksandra Ponińskiego (syna księcia Adama Ponińskiego), znalazł się w rękach Ponińskich. Małżeństwo ufundowało tu w 1818 r. klasycystyczną cerkiew. Za sprawą tego rodu Horyniec stał się uzdrowiskiem i znanym ośrodkiem kultury. Książę Leander Piotr Poniński h. Łodzia, doprowadził do lokalizacji cmentarza (1852), budowy teatru (1843 – 1846) i zapoczątkował zbiory biblioteki. Duże straty Horyniec poniósł po I wojnie światowej z powodu walk polsko-ukraińskich. W dwudziestoleciu międzywojennym podniósł się jednak z upadku. W 1938 r. liczba mieszkańców wyniosła ok. 2 tys., w tym 1100 Polaków, 700 Ukraińców i 200 Żydów. Od października 1939 r. do czerwca 1941 r. Horyniec znalazł się w granicach ZSRR. W okolicy powstało wtedy wiele umocnień tzw. Linia Mołotowa. Po zakończeniu II wojny światowej Horyniec był miejscem schronienia dla wielu mieszkańców okolicznych wsi, nękanych przez UPA, z tego też powodu stał się celem jej niszczycielskich ataków.

Horyniec-Zdrój posiada bogate tradycje uzdrowiskowe, które sięgają końca XIX wieku. Uzdrowisko powstało dzięki staraniom rodu Ponińskich i Karłowskich. Wyróżnia się doskonałymi źródłami wód siarczkowo-siarkowodorowych i uznanymi za jedne z najlepszych w Europie złożami borowin. Dysponuje jedną z najnowocześniejszych w Polsce baz sanatoryjno-zabiegowych, które tworzą trzy sanatoria: Centrum Rehabilitacji Rolników KRUS, „Uzdrowisko Horyniec” oraz „Bajka”. Specjalizują się głównie w leczeniu chorób narządu ruchu i schorzeń reumatycznych oraz chorób skóry, przemiany materii, dróg oddechowych i chorób kobiecych. Dodatkowym atutem Horyńca-Zdroju jest nowoczesna kryta pływalnia z odnową biologiczną ”Wodny Świat”, a także basen leczniczy z wodą siarczkowo-siarkowodorową ze stanowiskami do hydromasażu.

Na terenie gminy znajdują się liczne zabytki kultury, świadczące o bogatej historii tego miejsca, dlatego koniecznie trzeba zobaczyć: najpiękniejszy zespół cerkiewny w Polsce – cerkiew z XVI wieku w Radrużu (wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO), kapliczkę leśną w Nowinach Horynieckich – miejsce objawienia Matki Bożej, tajemnicze ruiny monasteru o.o. Bazylianów, krainę wapiennych krzyży w Starym Bruśnie, zabytkowe, zapomniane cmentarze czy przydrożne krzyże i malownicze kapliczki. W Horyńcu-Zdroju zaś zobaczymy zabytkowe obiekty, które zawdzięczamy byłym właścicielom uzdrowiska, są to: pałac Ponińskich, teatr dworski, zespół klasztorny z XVIII wieku, kaplica dworska przebudowana na kościół zdrojowy.

W ostatnich latach na terenie gminy powstały liczne ścieżki i szlaki turystyczne, które czekają na miłośników pieszych i rowerowych wędrówek. Przez teren gminy przebiegają ponadto szlaki turystyczne: Szlak Architektury Drewnianej, Centralny Szlak Roztocza i Szlak św. Brata Alberta.

Z myślą o gościach odwiedzających Horyniec-Zdrój organizowane są duże imprezy plenerowe oraz małe, kameralne w zabytkowym teatrze dworskim. Niektóre z nich mają już charakter cykliczny. Najważniejszą i najbardziej cenioną jest Biesiada Teatralna. Od ponad trzydziestu lat, w okresie zimowym, odbywają się właśnie tutaj Ogólnopolskie Konfrontacje Teatrów Małych Form, które przyciągają licznych miłośników teatru. Do kalendarza imprez wpisały się również takie wydarzenia kulturalne jak: cykl imprez letnich pod nazwą Horynieckie Lato, Święto Pieroga, czy Dziecięca Biesiada Teatralna. Na deskach teatru występują także soliści operetek, artyści z Ukrainy czy zespoły taneczne i teatralne działające przy GOK-u. Horyniec-Zdrój odwiedzają tysiące turystów. Przyciąga ich specyficzny mikroklimat, rozległe lasy, interesujące zabytki, uzdrowisko oferujące doskonałe warunki leczenia i wypoczynku, jak również szczególna atmosfera i gościnność mieszkańców. Turyści przyjeżdżający do Horyńca-Zdroju mogą skorzystać z doskonale przygotowanej bazy noclegowej i coraz większego zaplecza rekreacyjno-sportowego, na które składają się: kryta pływalnia, nowoczesna hala sportowa, korty tenisowe i boiska, stadion sportowy, a także łowisko na zalewie w Horyńcu-Zdroju. W Gminnym Ośrodku Kultury znajduje się Punkt Informacji Turystycznej, który posiada aktualne dane dotyczące regionu, a w sezonie letnim funkcjonuje wypożyczalnia rowerów.

Horyniec – Zdrój Informacja Turystyczna
Gminny Ośrodek Kultury
ul. Sobieskiego 4, tel. 16 631 31 05
e-mail: turinfhoryniec@interia.pl
czynne: wt.- sob. 8.00 – 20.00, nd. 14.00 – 20.00
www.horyniec-zdroj.pl