Południoworoztoczański Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnię 20 256 ha, z czego 16 237 ha znajduje się w woj. podkarpackim, 4 019 ha w woj. lubelskim. Część podkarpacka Parku została utworzona w 1989 r., a lubelska w 1991 r. Park ma za zadanie zabezpieczyć ochronę w szczególności: zwarte kompleksy lasów mieszanych z dużą domieszką , a w niektórych regionach z dominacją buka i w mniejszym stopniu jodły, stanowiska roślin górskich, formy rzeźby terenu i hydrosferę Roztocza Rawskiego, ślady ścierających się wpływów kultury zachodniej i wschodniej, głównie w postaci zabytków cerkiewnych oraz, pozostałe po II wojnie światowej, liczne bunkry i umocnienia.
Rzeźba terenu
Rzeźba terenu Parku ukształtowała się w trzeciorzędzie, w długim okresie lądowym. Głównymi rysami rzeźby są krawędzie, zrównania wierzchowinowe i wzgórza ostańcowe. Najciekawsze wzgórza ostańcowe wznoszą się ponad poziom wierzchniowy od 10 do 30 metrów. Duże zgrupowanie tych form występuje w okolicy Huty Lubyckiej. Zbudowane z piasków zachowały się dzięki czapie ochronnej z wapieni rafowych oraz dzięki licznym przewarstwieniom piaskowym, które są najbardziej odpornymi skałami Roztocza. Inne formy geomorfologiczne PPK to: wąwozy, wydmy, wciosy i debry. Na terenie Parku wykształciły się gleby różnego typu. Są to: gleby bielicowe wytworzone z piasków – luźne, gleby brunatne wytworzone z lessów oraz na znacznie mniejszych powierzchniach – gleby z piasków bielicowych, nawapniowych oraz rędzin trzeciorzędowych i gleby namułowo–bagienne.
Klimat
Park Krajobrazowy w całości znajduje się w tomaszowskiej strefie klimatycznej. Cechą wyróżniającą Roztocze w skali regionu jest wysoka wartość promieniowania i duża liczba dni słonecznych. Natomiast rozkład średnich opadów wykazuje zróżnicowanie w zależności od ukształtowania terenu, wysokości n.p.m. oraz kierunku przeważających na danym obszarze wiatrów przynoszących opady. Maksimum opadów przypada na lipiec, natomiast minimum na styczeń i październik. Średnia roczna wielkość opadów waha się od 520 do 560 mm. Wyraźnie zaznacza się wpływ rzeźby terenu na rozkład przestrzenny opadów. Średnia temperatura roczna powietrza na terenie Parku wynosi ok. 7˚C. Najcieplejszym miesiącem (+ 18,2˚C), najchłodniejszym styczeń (-3,4˚C). Teren Parku leży na szlaku gradowym, a liczba dni z gradem w ciągu roku wynosi średnio 5. Pokrywa śnieżna zalega na tym terenie przez około 80-90 dni.
Wody
Park leży w granicach jednostki hydrograficznej zwanej kredą lubelską. Dominują tu warstwy wodonośne węglanowe górnej kredy o charakterze szczelinowym. Miąższość warstwy wodnej jest bardzo zróżnicowana i wynosi od kilku do 100 m. Sieć rzeczna Parku jest uboga. Teren PPK odwadniany jest górnymi odcinkami systemów rzecznych: Tanwi, Raty, Sołotwy, Świdnicy, Brusienki oraz Gnojnika. Rzeki te rozdzielają wododziały różnego rzędu. Linia tego działu od strony południowo – wschodniej przebiega w obszarze przygranicznym wzniesieniami w rejonie Dziewięcierza, a następnie liniami grzbietowymi w kierunku NNW. Po południowo – zachodniej stronie pozostają dopływy Lubaczówki, a po stronie wschodniej Rata z dopływami. Na północ od Nowin Horynieckich zbiegają się działy wodne Lubaczówki i Tanwi.
Flora
Najcenniejszymi zbiorowiskami roślinnymi Roztocza Południowego są zbiorowiska leśne, zajmujące ok. 67% powierzchni Parku. Charakterystycznym zbiorowiskiem jest tu buczyna karpacka. Wykształconą w typowej formie spotykamy w okolicach Hrebennego, Nowin Horynieckich i Werchraty. W runie rośnie kilka gatunków górskich. Na terenie Parku dominują żyzne siedliska leśne zajęte przez grąd, z dużym udziałem w runie barwinka pospolitego. Jego stanowiska w Parku należą do najbogatszych w kraju. Uboższe siedliska zajmują bory mieszane. Jedynie na zwydmionym obszarze w okolicy Dębin i Huty Złomy bory świeże. Tutaj też, w obniżeniach międzywydmowych, w obszarze źródliskowym Tanwi, wykształciły się zbiorowiska torfowisk przejściowych i wysokich. Doliny niewielkich strumieni zajmują łęgi. W lasach stwierdza się mały udział jodły, tworzącej tu nietypowo wykształcony bór jodłowy. Niewiele jest flory kserotermicznej i zbiorowisk wodnych. Wody stojące to jedynie stawy w Hrebennem i niewielki staw przy źródłach Tanwi w Łukawicy. Roślinność stawów stanowią niewielkie fragmenty szuwaru trzcinowego i oczeretowego oraz zespól żabiścieku. Do osobliwości florystycznych Parku należą: bagnica torfowa, barwinek pospolity, bluszcz pospolity, bodziszek żałobny, rosiczka okrągłolistna, storczyk szerokolistny, wawrzynek wilcze łyko), widłak goździsty i jałowcowaty, wilczomlecz migdałolistny.
Fauna
W Południoworoztoczańskim Parku Krajobrazowym spotkać można wiele rzadkich i chronionych zwierząt. Buczyny karpackie są miejscem bytowania borealnych elementów faunistycznych, np.: puszczyka uralskiego. Przedstawicielami elementu zachodnioeuropejskiego są m. in.: jeleń europejski, sarna, dzik, zając szarak, jeż, kret. Do przedstawicieli elementu południowego i południowo-wschodniego zaliczamy: muchołówkę białoszyją i małą. Tereny leśne to miejsce występowania takich chronionych gatunków jak: orlik krzykliwy, trzmielojad, kania czarna, bocian czarny, dzięcioły: zielonosiwy, białogrzbiety, białoszyi, pliszka górska. Okolice stawów w Hrebennem są miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków wodnych i wodno-błotnych. Obserwowano tutaj: błotniaka stawowego, kanię rudą, rybołowa, bąka i bączka. Teren Parku poszczycić się może obecnością 4 zwierząt wpisanych do „Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt”: bóbr europejski, orlik krzykliwy, puchacz i puszczyk uralski.
Rezerwaty
Sołkija – położony jest w podkarpackiej części Parku, na terenie gminy Horyniec. Chroni naturalne skupisko jałowców pospolitych.
Źródła Tanwi – rezerwat leśny na terenie gminy Narol. Ochronie podlegają zespoły torfowiskowe źródeł Tanwi.
Jalinka – utworzony w celu zachowania naturalnego fragmentu grądu z udziałem jodły, w miejscu koncentracji pokładów skamieniałych drzew.
Pomniki przyrody
Na terenie Parku znaleźć można ok. 17 pomników przyrody ożywionej. Chronione są przeważnie pojedyncze egzemplarze drzew, ale także grupy jak np. zespół dębów szypułkowych w Siedliskach. Ustanowiono tu także 4 pomniki przyrody nieożywionej: grupa głazów: „Świątynia słońca” koło Nowin Horynieckich, „Diabelskie Kamienie” pod Dahanami, źródła rzeki Prutnik.
Szlaki i ścieżki
Szlak im. Św. Brata Alberta – zielony
Szlak Wolnościowy – czerwony
Szlak Centralny – niebieski
Ścieżka dydaktyczna Kobyle Jezioro (2 km)
Ścieżka dydaktyczna Dolina Brusienki (11 km)
Ścieżka przyrodniczo-kulturowa z Horyńca-Zdroju do Nowin Horynieckich (11 km)
