Szlakami walk partyzanckich

Józefów – kierunek Biłgoraj – Fryszarka – Błudek – rezerwat “Czartowe Pole” – Nowiny -Hamernia – Józefów. Długość trasy 37,7 km w tym: droga asfaltowa 25,6 km, droga kamienna, leśna i szutrowa 12,1 km.

Wyruszamy w kierunku Biłgoraja. Jedziemy drogą wojewódzką, 200 m za zalewem wędkarskim mijamy pomnik poświęcony 1500 ofiarom mordu dokonanego przez hitlerowców na żydach polskich, po 4,6 km skręcamy w lewo na “Trasę rowerową Ziemi Józefowskiej na Roztoczu“. Przed nami ponad 20 km jazdy wśród fascynującej przyrody Puszczy Solskiej, która w czasie II wojny światowej dawała naturalne schronienie oddziałom partyzanckim, będąc świadkiem wielu bitew i ludzkich tragedii. Józefów w tamtych czasach ze względu na dużą liczbę oddziałów partyzanckich przebywających w okolicznych lasach AK, BCH, AL, GL i radzieckich oraz prowadzonych przez nielicznych akcji dywersyjnych, uważany był za centrum ruchu partyzanckiego i nazywany Rzeczpospolitą lub Republiką Józefowską.

Po 4 km kamiennej drogi i 1 km drogi szutrowej, trasa przecina drogę Józefów-Łukowa; kontynuujemy jazdę na wprost drogą szutrową, nazywaną „Okopaną Linią“, wzdłuż której przebiegała linia oporu oddziału partyzanckiego Korsarza (Hieronima Miąca) w bitwie stoczonej 1 sierpnia 1943 r. Po 3 km docieramy do drogi szutrowej Józefów-Fryszarka i skręcamy w prawo, by po 2 km znaleźć się na moście na rzece Sopot we Fryszarce. Od tego miejsca jedziemy cały czas nawierzchnią asfaltową. Po 7 km na rozwidleniu dróg skręcamy w lewo, by po kolejnych 5 km dotrzeć do Błudka (nazywanego, również Błótkiem), gdzie nasza droga krzyżuje się z drogą Józefów – Susiec.

Gdybyśmy się znaleźli na tych terenach w dniach 18-28 czerwca 1944 r., bylibyśmy w centrum wydarzeń, które doprowadziły do największej bitwy partyzanckiej II wojny światowej nazwanej “Bitwą pod Osuchami”. W tych dniach 30-tysięczna hitlerowska armia otoczyła 10 – krotnie mniej liczebne oddziały partyzanckie w celu ich zlikwidowania. Decydującym momentem było starcie w pobliżu wsi Osuchy, które rozgorzało w nocy z 24 na 25 czerwca. Jednym z nielicznych dowódców, któremu udało się wyjść z okrążenia był Konrad Bartoszewski, którego koleje losu tak blisko są związane z Józefowem (jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Górecku Starym) Po drodze mijamy pomnik poświęcony tym wydarzeniom w Maziarzach oraz pomnik upamiętniający miejsce stacjonowania oddziału radzieckiego dowodzonego przez Miszkę Tatara, który zginął 1 czerwca 1943 r. w bitwie o Józefów (pomnik jemu poświęcony stoi przy drodze prowadzącej do józefowskich kamieniołomów).

Błudek jest miejscem kaźni żołnierzy Armii Krajowej dokonanej przez NKWD i organy “władzy ludowej”, warto więc na chwilę się tu zatrzymać, by oddać im hołd i poznać historię tego miejsca przedstawioną na tablicach informacyjnych. Dalej ruszamy w lewo, w kierunku Józefowa. Po 2 km zatrzymujemy się na parkingu przy Rezerwacie “Czartowe Pole”. Udając się na ścieżkę przyrodniczą wytyczoną w tym rezerwacie, najpierw powinniśmy skierować nasze kroki pod przedwojenny pomnik harcerski, pod którym spoczywają prochy ww. wybitnych dowódców partyzanckich – Korsarza (Hieronim Miąc) i Miszki Tatara (Atamanowi Umer Achmolla)
Rezerwat “Czartowe Pole” ma za zadanie chronić bogactwo fauny, flory i górskiego krajobrazu przełomu przez strefę krawędziową Roztocza rzeki Sopot. Na terenie rezerwatu znajdują się ruiny ordynackiej papierni pochodzącej z 1729 roku, zniszczonej w wyniku pożaru w 1883 roku. Wracamy na “Trasę rowerową Ziemi Józefowskiej na Roztoczu” (początkowe 500 m piaszczyste). Jedziemy 2 km obok doliny rzeki Sopot do wsi Nowiny, gdzie odnajdujemy “Centralny szlak rowerowy Roztocza” (jedziemy w lewo) i wracamy nim do Józefowa (7 km).