Kamienny Las na Roztoczu

Jan Długosz w swoich „Rocznikach”, w rozdziale o rzeczach osobliwych w Polsce napisał: „…w lasach, na polach i borach miasteczka Potylicz i wsi Hrebenne i Prusie, sosnowe drzewa mają taką naturę i tę właściwość, że jeżeli ich część, choćby gałąź lub inny kawał, odcięta zostanie lub odłamana, lub jeżeli nawet całe drzewo zostanie ścięte, przemienia się i przekształca po kilku latach w krzemień.” Ta osobliwość w skali światowej to fragmentów skamieniałych drzew w okolicach Siedlisk k. Hrebennego (w gminie Lubycza Królewska). Kronikarz pomylił się jednak gdyż proces krzemienienia pni sekwoi, które tu rosły 12-16 mln lat temu trwał o wiele, wiele dłużej. Setki fragmentów skamieniałych drzew możemy zobaczyć w Wiejskim Muzeum w Siedliskach. W zbiorach muzeum znajduje się ich ponad 500. Większe okazy spotkać możemy również na trasie edukacyjnej ścieżki kulturowo-przyrodniczej „Szlakiem Skamieniałych Drzew”, o długości 2 km. W pobliżu znajduje się także rezerwat przyrodniczy “Jalinka”, chroniący częściowo obszary występowania skamieniałych pni.

Geopark Kamienny Las na Roztoczu położony jest na terenie powiatów biłgorajskiego, zamojskiego, tomaszowskiego, województwa lubelskiego oraz powiatu lubaczowskiego w województwie podkarpackim. Obejmuje obszar o powierzchni około 922 km2 długości około 70 km i szerokości od 6 do 19 km. Pod względem geograficznym obszar Geoparku obejmuje środkowe i południowo-wschodnie Roztocze.

Na obszarze planowanego Geoparku występują zróżnicowane utwory geologiczne, od skał górnokredowych (margle, opoki, gezy), po utwory lądowe dolnego neogenu (z węglami brunatnymi) i morskie utwory neogenu środkowego i górnego (miocenu): piaski, piaskowce, wapienie oraz margle, a także zróżnicowane osady czwartorzędowe (lessy, piaski, żwiry, gliny zwałowe). Podstawowym powodem utworzenia Geoparku jest występowanie na jego terenie skrzemieniałych pni drzew neogeńskich, skrzemionkowanych i redeponowanych do młodszych formacji geologicznych (miocenu, czwartorzędu). Nie mniej istotnym walorem edukacyjnym Geoparku, który powinien zostać wyeksponowany i wykorzystany geoturystycznie na jego terenie, są odsłonięcia morskich utworów miocenu prezentujące zróżnicowane wykształcenie tych skał w profilach pionowych, jak też przestrzennie. Ważnym elementem tego zasobu geoturystycznego są stanowiska kopalnej fauny i flory. Godne wykorzystania edukacyjnego są również odsłonięcia utworów czwartorzędowych (glin zwałowych, piasków rzecznolodowcowych, lessów).
Dodatkową atrakcją turystyczną Geoparku jest rzeźba strukturalna Roztocza, warunkowana budową geologiczną. Jej charakterystycznymi elementami są krawędzie morfologiczne, wzgórza ostańcowe/twardzielcowe, przełomowe odcinki dolin rzecznych, skałki, jaskinie, źródła, wodospady, źródła.
W granicach Geoparku znajduje się około 40 stanowisk geologicznych o ponadregionalnym i regionalnym znaczeniu naukowym, z których większość może zostać wykorzystana edukacyjnie.

Muzeum Skamieniałych Drzew
Siedliska Tomaszowskie k. Lubyczy Królewskiej
tel. 84 680 80 33, 509 207 456 – Gminna Biblioteka Publiczna

 

W muzeum można zakupić znaczek turystyczny o nr. 473