Wieś sołecka położona w dolinie Prutnika, (ludowa nazwa – Pruśnik), lewego dopływu Sołokiji. Założona jako jedno z dworzysk przez pasterzy wołoskich przybyłych Karpat Wschodnich. Dawne okoliczne przysiółki (Bożyki, Jalinka) to dawne dworzyska pasterzy wołoskich.

Powstała prawdopodobnie na początku XV wieku, jako zaplecze gospodarcze grodu znajdującego się na wzgórzu Siedliska. Gród został zniszczony w czasie najazdów Tatarów. Wieś wymieniana jest w źródłach pisanych w 1531 roku. W 1500 roku był wielki najazd hord tatarskich na ziemie ruskie. Wtedy osady zostały zniszczone a mieszkańcy wymordowani. Niemymi świadkami tamtych czasów są tajemnicze kurhany kryjące prochy dawnych mieszkańców.

W połowie XV wieku dzierżawcą królewskiej wsi Siedliska był Jacko Dzieduszycki herbu Sas. Rod ten przez kilka wieków mieszkał w Siedliskach. W XIX wieku wieś była własnością Jabłonowskich, od których dobra zakupił książę Adam Sapieha – znany polityk galicyjski, prezes Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego i rzecznik pracy organicznej. W skład jego majątku wchodziły folwarki w Siedliskach, Hrebennem, Racie i Mostach.

W XIX wieku w Siedliskach powstała fabryka naczyń fajansowych, która istniała do początku XX wieku. Jeszcze do czasów drugiej wojny światowej wieś była ośrodkiem garncarstwa. Na początku XX wieku na Prutniku powstała elektrownia wodna pracująca na potrzeby dworu.

Legenda opowiada, że do budowy dworu przy źródełku wykorzystano piasek z mogiły – kurhanu kryjącego prochy poległych w okresie wojen XVII wieku dlatego w budynku działy się dziwne rzeczy i straszyły duchy.

Na polecenie księcia Pawła Sapiehy na początku XX wieku stary dwór został rozebrany a z kamieni wybudowano w centrum Siedlisk cerkiew unicką.

W Siedliskach warto zobaczyć…

– W pobliżu kościoła nad źródełkiem zasilający strumień Prutnika znajduje się kapliczka z rzeźbą św. Floriana a obok żuraw wodny. Do kapliczki prowadzi aleja wysadzona drzewami. Rośnie tam iglicznia trójcierniowa (drzewo cierniowe).

– Cerkiew greckokatolicka p.w. św. Mikołaja Biskupa (fundacji księcia Pawła Sapiehy) z początku XX wieku (1901 r.),  jest obecnie nieczynna, obok figura św. Mikołaja.

– Kapliczka nad źródełkiem Prutnika z obrazem św. Mikołaja, obok współczesna rzeźba M.B. Sokalskiej.

– Muzeum Skamieniałych Drzew, myślistwa i wyposażenia dawnych gospodarstw, liczne kapliczki i krzyże.

– Na cmentarzu parafialnym spoczywa książę Paweł Sapieha zmarły w latach trzydziestych XX w.

– Na terenach dawnego parku dworskiego rosną wiekowe dęby.

– W rezerwacie Jalinka rosną potężne jodły, dęby i występuje skamieniałe drewno. Po rezerwacie można wędrować jedynie znakowaną ścieżką spacerowa (kol. Czerwony) w pobliżu granicy z Ukraina.

autor tekstu: Edward Słoniewski (www.zamosc.pttk.pl)/fot. Magdalena Tereszczuk

Jan Długosz w swoich „Rocznikach” w rozdziale o rzeczach osobliwych w Polsce napisał: „…w lasach, na polach i borach miasteczka Potylicz i wsi Hrebenne i Prusie, sosnowe drzewa mają taką naturę i tę właściwość, że jeżeli ich część, choćby gałąź lub inny kawał, odcięta zostanie lub odłamana, lub jeżeli nawet całe drzewo zostanie ścięte, przemienia się i przekształca po kilku latach w krzemień.” Ta osobliwość w skali światowej to fragmentów skamieniałych drzew w okolicach Siedlisk k. Hrebennego. Kronikarz pomylił się jednak gdyż proces krzemienienia pni sekwoi, które tu rosły 12-16 mln lat temu trwał o wiele, wiele dłużej. Setki fragmentów skamieniałych drzew możemy zobaczyć w wiejskim muzeum w Siedliskach. W zbiorach muzeum znajduje się ich ponad 500. Większe okazy spotkać możemy również na trasie edukacyjnej ścieżki kulturowo- przyrodniczej „Szlakiem Skamieniałych Drzew”, o długości 2 km. W pobliżu znajduje się także rezerwat przyrodniczy Jalinka, chroniący częściowo obszary występowania skamieniałych pni.

Muzeum Skamieniałych Drzew
Siedliska Tomaszowskie k. Lubyczy Królewskiej

Siedliska

Siedliska